Gerechtsdeskundige heeft meldingsplicht bij mogelijk belangenconflict

Gerechtsdeskundige heeft meldingsplicht bij mogelijk belangenconflict

Een deskundige wordt tijdens een expertise soms verweten dat hij niet objectief kan oordelen omdat hij tegenstrijdige belangen heeft, bijvoorbeeld wanneer aan het licht komt dat hij ook optreedt als (bezoldigd) raadgever van een belangrijke speler op het terrein. Deze tegenstrijdige belangen in hoofde van een expert werden op grond van de bestaande wetgeving niet of zelden erkend als een grond tot wraking van een deskundige (art. 966, 967 en 828 Ger. W.).

De wetgever wenste de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de gerechtsdeskundige (meer) te verzekeren en wijzigde de bestaande regels in art. 79 en 80 van de Wet van 25 december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de gedetineerden en van het toezicht op de gevangenissen en houdende diverse bepalingen inzake justitie (BS 30 december 2016, “Potpourri IV”).

In de eerste plaats bepaalt de wetgeving thans uitdrukkelijk dat een belangenconflict wordt gekwalificeerd als een mogelijke wrakingsgrond voor deskundigen.

Verder dient de gerechtsdeskundige voortaan de rechter en de partijen in kennis te stellen van feiten en omstandigheden op grond waarvan zou kunnen getwijfeld worden aan zijn onafhankelijkheid of onpartijdigheid.  De gerechtsdeskundige dient dit te doen binnen acht dagen nadat hij kennis heeft gekregen van de beslissing waarbij het deskundigenonderzoek werd bevolen. De partijen kunnen dan binnen acht dagen hun eventuele opmerkingen aan de rechter overmaken. Indien de rechter van oordeel is dat de onafhankelijkheid of onpartijdigheid van de deskundige in het gedrang komt, wijst hij een nieuwe deskundige aan.

Deze meldingsplicht heeft voordelen. Ze kan tot meer transparantie leiden. De experten hebben vaak één of meerdere andere beroepsactiviteiten die de rechtbank en de partijen niet altijd bekend zijn. Indien een expert bij zijn aanstelling twijfelt of er - door het uitoefenen van een bepaalde activiteit - een belangenconflict bestaat dat van die aard is dat hij niet kan optreden, dan dient hij dit aan de rechter te melden. De partijen worden dan voor de effectieve aanvang van een expertise in kennis gesteld van een mogelijk belangenconflict en kunnen hierover reeds bij het begin van de procedure standpunt innemen (en eventueel een wraking vragen). Hierdoor gaat er geen waardevolle tijd verloren. De meldingsplicht kan ook voordelig zijn voor de expert: indien hij twijfelt, legt hij het omstandigheden voor aan de rechter die vervolgens zal beslissen of de deskundige met de vereiste onafhankelijkheid en onpartijdigheid kan aanvangen met zijn expertise. 

De nieuwe regeling is van toepassing op de deskundigenonderzoeken die worden bevolen na 9 januari 2017.

  

Voor meer informatie over dit onderwerp kan u Hilke Van Ostaeyen contacteren.